Экологическое воспитание на уроках родного языка и ...

Модераторы: Куватова Г.Д., Сулейманов Р.Ф.

Re: Экологическое воспитание на уроках родного языка и ...

Сообщение Фазлыева Альбина » 01 дек 2017, 12:31

Анализ программ и учебников по татарскому языку показывает, что данный предмет обладает большим нравственно - экологическим потенциалом. Осуществлению работы по экологическому воспитанию способствует учебник татарского языка Р.З. Хайдаровой. Проблема экологического воспитания в данном УМК освещается очень серьезно. Уже сама система подбора текстов, иллюстраций и связанных и ними творческих заданий не оставит равнодушными учащихся 2-9 классов. Высокий эмоциональный настрой, заданный авторами УМК, пробуждает у обучающихся желание не только знать о проблемах экологии, но, главное, пытаться решать их в силу своего возраста. В учебниках каждого класса есть разделы экологического характера. 1класс - «Лесные друзья», «Времена года», 2, 3классы – «Времена года», 4класс – «Мы помогаем птицам», «В мире животных», 5класс – «Мой край - Татарстан», 7класс – «Природа и человек», 9класс – «Человек и окружающая среда».
На начальном этапе начинается знакомство с соответствующей лексикой, т. е. начинает формироваться базовый словарь (название времен года, животных, явлений природы и др.).
С первых лет изучения татарского языка ставится задача прививать детям любовь к природе, стремление помогать животным и маленьким пернатым друзьям.
Лексический материал, обслуживающий экологическую проблематику, увеличивается из года в год, расширяется его сочетаемость.
Этот словарь обслуживает более сложные речевые поступки. Дети учатся рассказывать о своих домашних животных или о животных, которых они хотели бы иметь, о любимых растениях цветах, которые они выращивают у себя дома в саду. Ребятам всегда интересно говорить именно о своих делах, о том, что им близко, что их волнует.
Учащиеся переходят к высказыванию своих оценочных суждений, своего мнения по поводу обсуждаемых проблем на среднем и старшем в русле экологической тематики.
В старших классах за счет расширения рецептивного и активного словарного запаса, большей его комбинаторики, позволяет учащимся более полно излагать свои мысли, обсуждать проблемы. Это способствует возможность читать тексты разных жанров (от публицистических, научно-популярных до отрывков и современной художественной литературы,) переработка и передача информации, решение знакомых коммуникативных задач в новых ситуациях, создание реальных ситуаций..
Фазлыева Альбина
 
Сообщения: 1
Зарегистрирован: 01 дек 2017, 12:29

Re: Экологическое воспитание на уроках родного языка и ...

Сообщение Асылбаева Гульфия » 01 дек 2017, 11:52

Ер яҙмышы - беҙҙең ҡулда.
Инша.
… Бәләкәй сағымдан әкиәттәр тыңларға яратам. Бына инәйем эштәрен тамамланы ла эргәмә килде.
- Инәй, « Кешегә күпме ер кәрәк? »- те һөйлә әле,- тим мин…
Бына нисәнсе тапҡыр тыңлаһам да, бер ҙә ялҡытмаған был әгәр бер ҙә әкиәт түгел, ә рус яҙыусыһы Лев Николаевич Толстойҙың хикәйәһе булыуы тураһында быйыл уҡыным. Ысынлап та, был хикәйәлә күпме хәкиҡәт ярылып ята. Мин хәҙер, 6-сы класс уҡыусыһы булараҡ, күп нәмәгә үҙемсә ҡараштамын. Ҡояш байығанға тиклем күберәк ер алып ҡалырға тырышҡан бай, үҙенең нәфселеген тыя алмай, йөрәге туҡтап үлеп ҡала… Ошоға мисал итеп мин дә уйланғаным бар. Беҙҙең яҡтарҙа ҡайһы бер кешеләр әллә күпме ер участкалары алалар ҙа, уны ҡарамайҙар, бер нимә лә сәсмәйҙәр. « уларҙы кесерткән, сүп үләндәре баса. Бындай ташландыҡ ерәрҙең эргәһенән үтеүе лә күңелһеҙ һәм ҡурҡыныс. Ауылдың йәмен бөтөргән ошондай ерҙәр күп балалы йәки йәш ғаиләләргә бирелһә, минеңсә, күпкә яҡшыраҡ булыр ине. Тирә- яғыбыҙ матурланыр, төҙөкләнер ине.
!ҙенә бүленгән ерендә бына тигән уңыш үҫтереп алған кешеләргә мин һәр ваҡыт һоҡланып ҡарайым. Тимәк, кешегә күп ер ҙә кәрәкмәй. Л.Н.Толстой фекеренсә, бер ҡолас… Эйе, ошо бер ҡолас ер беҙҙе кейендерә һәм туйындыра ла, һаҡлай ҙа, яҡлай ҙа. Беҙ - ерле халыҡ, атай-олатайҙар ерен киләсәк быуынға таҙа, уңдырышлы итеп ҡалдырырға тейешбеҙ. Был эш һәр беребеҙҙең ҡулынан килерлек. «гәр ҙә һәр кем тыуған ерен һөйә, ҡәҙерләй икән, тимәк, ул ағастар ултыртырға, тирә-яҡты сүп-сарҙан таҙартырға бурыслы. Тыуған яғыбыҙҙың шишмә – күлдәрен таҙартыу, экологик өмәләрҙә ҡатнашыу- былар бөтәһе лә илһөйәр кешенең мөһим бурысы.
Яҙлы-көҙлө беҙ ғаиләбеҙ менән тирә - яҡты сүп-сарҙан таҙарта башлайбыҙ. Шул ваҡытта минең күңелем йырлай, эшкә яуаплылыҡ тойғоһо көсәйә. Ата- әсәйемдең эргәмдә булыуы, ағайымдың ҡурсалаулы ҡарашы мине бәхетле итә. Кеше был донъяға юҡҡа ғына килмәй. Мин дә еремдең яҙмышын хәл итеүҙә тик ыңғай эштәр менән генә раҫларға тырышам. «ле яңы ғына мәктәптә экологик өмә үткәрелде. Мәктәп ихатаһына йәш ағас үҫентеләре ултырттыҡ. Бер нисә йылдан улар шаулап үҫеп китерҙәр һәм беҙ уларға ҡарап яҡты хәтирәләргә бирелербеҙ...
Тыуған еребеҙҙең яҡты киләсәге- үҙебеҙҙең ҡулда. Кеше тигәнбөйөк заттың бөтә матурлығы исемендә түгел, ә - есемендә. Шуның өсөн ата-олатайҙар ҡалдырған изге еребеҙҙең ҡәҙерен белергә, уны киләсәк быуынға яҡшы эштәр ҡылып алып барып еткерергә кәрәк.
Илнур Аҫылбаев.
Асылбаева Гульфия
 
Сообщения: 5
Зарегистрирован: 15 ноя 2017, 14:05

Re: Экологическое воспитание на уроках родного языка и ...

Сообщение Асылбаева Гульфия » 01 дек 2017, 11:15

Экологик тәрбиәне беҙ,уҡытыусылар, дәрестәрҙә генә түгел, ә тәбиғәткә сәйәхәткә, төрлө экскурсияларға сыҡҡанда ла алып барабыҙ. Йыл һайын уҡыусыларыбыҙ өсөн төрлө күңелле экскурсиялар, сәйәхәттәр ойошторорға тырышабыҙ. Тыуған Башҡортостаныбыҙҙың хозур тәбиғәте менән һоҡланабыҙ, рәхәтләнеп ял итәбеҙ. Ҡайҙа ғына булһаҡ та, үҙебеҙҙең артыбыҙҙан йыйыштырып, сүп-сарҙарыбыҙҙы алып китәбеҙ. Был тәрбиә бала күңеленә бәләкәйҙән һалынырға тейеш. Кешегә һайлап алыу мөмкинселеге бирелгән. Әгәр ҙә сүп-сар менән өйөлөп ҡалған ерҙәрҙе күрһә, ул унда бармаҫҡа тырыша, кәйефе төшә. Беҙ ҙә уҡыусыларыбыҙға:" Бына әгәр беҙ ҙә ошолай итеп ҡалдырһаҡ, Ер-Әсәбеҙ беҙҙе ғәфү итмәйәсәк"- тип аңлатабыҙ. Республикабыҙға илһөйәр,телһөйәр, рухлы шәхестәр тәрбиәләүҙе үҙебеҙҙең өлгөлә күрһәтергә тырышабыҙ. Ҡул ҡаушарып түгел, ә иң беренсе үҙебеҙ тотоп эшләйбеҙ. Экологик өмәләрҙә лә тәүгеләрҙән булып йөрөү-беҙҙең төп бурысыбыҙ. Сөнки замана уҡытыусыһы һәр йүнәлештә лә әүҙем, белемле һәм өлгөлө булырға бурыслы...
Асылбаева Гульфия
 
Сообщения: 5
Зарегистрирован: 15 ноя 2017, 14:05

Re: Экологическое воспитание на уроках родного языка и ...

Сообщение Лариза Жорабековна » 01 дек 2017, 06:42

Башҡортостаныбыҙҙың халыҡ шағиры Әнгәм Атнабаевтың "Аҡ ҡайындар ҡайҙа булғандар?" шиғырында экология проблемаһы.
Шағир тыуған еренең үҙенә генә хаҫ гүзәллеген күрә, шуға ла осораған ҡаршылыҡтарҙы ла йөрәгенә яҡын ҡабул итә. Донъяны матурлауҙы. Уны төрлө бысраҡтарҙан таҙартыуҙы Ә. Атнабаев тап тыуған еренән башлай. Уға Тәтешленең һәр бөртөк үләне, һәр йылға-шишмәһе, юл аҫтында ултырған һәр ҡайын ҡыҙы яҡын. Шулар яҙмышы өсөн бик борсола шағир йөрәге. Шуға ла Әри буйында вәхшиләрсә киҫелгән аҡ ҡайындар өсөн тиргәшмәй булдыра алмай.

Аҡ ҡайындар ҡайҙа булғандар?

Әри буйы аҡ ҡайынлыҡ ине…
Аҡ ҡайындар йәшел тәлгәшле…
Ул ҡайындар ҡайғы килтермәне,
Ул ҡайындар шатлыҡ өләште.
Төптәренән еләк йыйған саҡта,
Сатыр ҡороп, йырлап торҙолар.
Тыңлай белһәң, улар йырлай белә,
Аҡ ҡайындар улар йырлылар.
Һағынып ҡайттым ошо ҡайындарҙы,
Гүйә мине көтөп торғандар.
Ауылдаштар,
дуҫтар,
туғандар,
Ул ҡайындар ҡайҙа булғандар?
Тәлгәш-тәлгәш йәшел япраҡтар ҙа,
Еләктәргә төшкән ысыҡ та юҡ,
Лепер-лепер аҡҡан йырҙары ла,
Сатыр ҙа юҡ бында , черт та юҡ!
Һуғыш ҡырындағы ҡәберлектәй,
Секерәйеп тора төпһәләр,
Ҡайырылып ҡайын үҫкән ерҙә
Һыҙғырышып елдәр иҫәләр.
Тик бер көнгә власть бирһәләр,
Шул ҡайынды киҫкән кешеләрҙең
Тотоп киҫер инем үҙҙәрен!
Мин йырларға бөгөн тейеш инем,
Тиргәшелде, буғай, түҙмәнем.
1961
Лариза Жорабековна
 
Сообщения: 4
Зарегистрирован: 10 ноя 2017, 14:30

Re: Экологическое воспитание на уроках родного языка и ...

Сообщение Гильмуллина Альфида » 30 ноя 2017, 18:28

В сельской местности имеется ряд преимуществ в возможностях изучения биологического разнообразия. Всем известно, что, изучая окружающую среду по книгам, невозможно постигнуть тайны природы. Тогда как в процессе непосредственного контакта с окружающим миром ребенок получает более достоверную информацию. Он становится к ней ближе, начинает понимать ее проблемы и оказывать ей посильную помощь.
Я не согласна с утверждением, что в деревне нет способных детей, и деревня вымирает. Способные дети есть, нужно только их выявлять и развивать.
Мои ученики с желанием занимаются в объединении "Исследователи природы", где приобщаются к ведению дневника наблюдений за изменениями в природе, которые служат необходимым материалом для обобщения и составления экологических проектов уже в старших классах. Младшие школьники с интересом посещают объединение "Юные цветоводы", где приобретают умения и практические навыки первых экспериментов, происходит формирование их ценностных ориентиров и эмоционального восприятия, воспитание чувственной сферы.
Гильмуллина Альфида
 
Сообщения: 6
Зарегистрирован: 29 ноя 2017, 15:19

Re: Экологическое воспитание на уроках родного языка и ...

Сообщение Гузель Равиловна » 30 ноя 2017, 18:00

На уроках родного языка и литературы я стараюсь уделять большое внимание воспитанию в учащихся бережного отношения к окружающей среде. Проблемы экологического воспитания стараюсь касаться на каждом уроке. Я считаю, что мир природы, мастерски описанный различными поэтами и писателями, может сильно повлиять на нравственное развитие личности школьника. Изучая творчество того или иного писателя, для анализа выбираю то произведение, в котором описывается красота родной природы, проявляются самые сокровенные чувства автора к природе.Таким образом, творчески подходя к каждому уроку и используя материалы для экологического образования и воспитания, стараюсь знакомить учащихся с проблемами природопользования, привлечь их внимания к практической деятельности сбережения природы в родном крае, а в дальнейшем и в стране.
На мой взгляд, экологическое образование – это органичная и приоритетная часть всей системы образования, придающая ему новое качество, формирующая иное отношение не только к природе, но к обществу, к человеку.
Гузель Равиловна
 
Сообщения: 2
Зарегистрирован: 28 апр 2014, 05:21

Re: Экологическое воспитание на уроках родного языка и ...

Сообщение Гульзамина » 30 ноя 2017, 14:55

«Башҡорт урман эргәһенән барһа – урмандар тураһында, тау буйлап барһа – тау тураһында, йылға буйлап барһа, йылға тураһында йырлай. Ағасты ул һылыу ҡыҙ менән , ҡырҙағы сәскәләрҙе уның күҙҙәре менән, күлдәгенең төҫө менән сағыштыра»,-тигән Башҡортостанды өйрәнеүсе рус ғалимы Р.Г. Игнатьев. Был һүҙҙәрҙә халыҡтың үҙ тыуған төйәген идеаллаштырыуын, изгеләштереүен, рухи донъяһы менән бәйләнеүен күрәбеҙ. Ул ғына ла түгел, Башҡортостандың һәр төбәге, үҙәге, тауы, йылғаһы, туғайы, үҙәне, уйһыуы халыҡтың үткән тормошон сағылдырған легендаға, йырға, бәйеткә бәйле тарих һаҡлай. Борон-борондан өлкән быуын вәкилдәре үҙҙәренән кеселәргә шундай фәһемле тарихты һөйләгәндәр, уларға тыуған ер, төбәк тураһында белем биргәндәр, шул урынға ҡарата һөйөү тәрбиәләгәндәр, һәр ерҙең үҙенә генә хас матурлығын күрергә өйрәткәндәр. Халыҡ тарихы уның ижады аша ер-һыу атамаларына, фольклор материалдарына бәйле рәүештә тәрбиә һәм белем сығанағына әүерелгән.
Шуға күрә башҡорт теле һәм әҙәбиәте дәрестәрендә, ерле материалды файҙаланып, тыуған төйәккә һөйөү тәрбиәләргә, уның тарихына, ер-һыу атамаларының килеп сығышына , тәбиғәтте һаҡлау мәсьәләләренә иғтибар бүлергә кәрәк.
Бөгөнгө көндә был бик актуаль, сөнки халҡыбыҙ йәшәгән урынын, килеп сығышын, тарихи үҫеш юлын, мәҙәни дәрәжәһен, ғөрөф-ғәҙәттәрен, йола-ҡанундарын, тормош-көнкүрешен, дини ышаныуҙарын, географик мөхит менән тарихи бәйләнешен асыҡларға тейеш. Барлыҡ төр географик берәмектәрҙе өйрәнеү, халҡыбыҙҙың борондан ҡулланып килгән тел ынйыларын берәмтекләп барлау, телдең хужаһы булған халыҡ тарихын объектив тикшереү һәм яҙыу өсөн баһаһы булмаған ҡиммәтле мәғлүмәттәр бирә.
Ер-һыу атамалары дәрестәрҙе йәнләндерә, уҡыусыға өҫтәлмә материал бирә, Тыуған илгә, ергә һөйөү тәрбиәләй, балаларҙың тәбиғәткә ыңғай ҡарашын үҫтерә. Бигерәк тә башҡорт мөхитендә тыуып үҫмәгән, башҡорт телен, тарихын, мәҙәниәтен белеп етмәгән уҡыусылар өсөн топонимдар үҙенсәлекле һәм файҙалы материал булып тора.
Гульзамина
 
Сообщения: 5
Зарегистрирован: 21 ноя 2017, 13:31

Re: Экологическое воспитание на уроках родного языка и ...

Сообщение Асылбаева Гульфия » 30 ноя 2017, 12:31

Башҡорт әҙәбиәте дәрестәрендә балаларҙың ижади һәләттәрен үҫтереү өҫтөндә әүҙем эшләйем. Уҡыусыларымдың ижади эштәрен йыйып район гәзитенә ебәрәм. Быйылғы йылда экологик темаға иншалар күп яҙҙыҡ. Бына береһе:
Тәбиғәтте һаҡлау – үҙ-үҙеңде яҡлау ул.
Кеше өсөн Тыуған ил, тыуған ер төшөнсәләре берәү генә. Улар беҙҙе ғүмеребеҙҙең аҙағына тиклем оҙата баралар. Беҙҙең тыуған еребеҙ – Башҡортостан. Ошо ерҙә тыуғанбыҙ, әлеге көнгә тиклем йәшәйбеҙ һәм белем алабыҙ. Ҡайҙарға ғына китһәк тә, тыуған еребеҙҙе һағынып ҡайтабыҙ һәм уның ни тиклем ғәзиз булыуы тураһында уйланабыҙ.
Минең Кесе Ватаным, Архангелем, иҫ киткес бай тәбиғәтле төбәк. Урманында ниндәй генә ағастар, емеш- еләк һәм дарыу үләндәре үҫмәй?! Ошо хозур тәбиғәт байлыҡтарын беҙ, кешеләр, яҡларға, һаҡларға бурыслыбыҙ. Ауыл кешеләре булараҡ, утынын да, бесәнен дә ошо тәбиғәт ҡосағында әҙерләйбеҙ. Ләкин хәҙерге ваҡытта рөхсәтһеҙ ҡырҡылған ағастар һаны күбәйеү сәбәпле, урмандар ҙа һирәгәйә башланы. Әгәр ҙә урмандарҙы һаҡламаһаҡ, киләсәк быуындарға ни ҡалыр?
Инйәр йылғаһы- Башҡортостанда иң таҙа йылғалар иҫәбенә инә. Йәй көнө йылға буйы ял итеүселәрҙең шат тауыштарына күмелә. Тик ниңә аҙаҡтан уларҙың артынан өйөм-өйөм сүп-сар ятып ҡала һуң? Әллә был кешеләрҙең битарафлығымы, әллә ситтән килгән кешегә бөтәһе ярай, тиеүҙәреме?..
Быйылғы йыл- илебеҙҙә, республикабыҙҙа Экология йылы тип иғлан ителде. Тыуған еребеҙҙең матурлығын, байлығын һаҡлау, яҡлау өҫтөндә эштәр алға барыр, тип уйлайым мин. Кешеләр, тәбиғәтте бысратмайыҡ! Уны рәнйетмәйек! Сөнки тәбиғәтте беҙ һаҡламаһаҡ, уны бысратырға юл ҡуйһаҡ, киләсәк быуынды кем хәстәрләр?!

Ғәйнуллин Илгизәр.
Асылбаева Гульфия
 
Сообщения: 5
Зарегистрирован: 15 ноя 2017, 14:05

Re: Экологическое воспитание на уроках родного языка и ...

Сообщение Гузель1973 » 30 ноя 2017, 10:17

Беҙ – кешеләр – тәбиғәт балалары. Әгәр ҙә яҡын арала тәбиғаткә һаҡсыл ҡараш буйынса эш алып бармаһаҡ, кешелек донъяһыы юҡҡа сығасаҡ.
Етди экологик проблемалар бөтә кешелекте борсой, улар планетабызҙың киләсәгенә ҡурҡыныс яныай. Шуға күрә еребеҙҙе күз ҡараһындай һаҡларға кәрәк.
Мәктәптә экологик тәрбиәгә айырым иғтибар бирелә. Төп маҡсатыбыз – әйләнә-тирәне яратыусы, уға һаҡсыл ҡараусы социаль яҡтан актив, гуманлы ижади шәхес тәрбиәләү. Быны тормошҡа ашырыу өсөн без түбәндәге бурысларҙы үтәү заман уҡытыусыһыеың бурысы:
 тыуған яҡ тәбиғәтенә һаҡсыл ҡараш тәрбиәләү;
 тәбиғат күренештәре һәм бәйләнештәре тураһында күҙаллауларҙы киңәйтеү һәм системалаштыру;
 экологик белемде пропагандалау.
Әлеге бурыс-маҡсатларҙы тормошҡа ашырыуҙа уҡыусыларыбыҙҙыбәләкәйҙән үк таныштырырыу зарур
Гузель1973
 
Сообщения: 5
Зарегистрирован: 21 ноя 2017, 17:43

Re: Экологическое воспитание на уроках родного языка и ...

Сообщение Гильмуллина Альфида » 30 ноя 2017, 09:29

Родом я из деревни, как говорят - "из глубинки". Уже с детства я поняла, как красива и разнообразна природа моего края! Но, к сожалению, это не значит, что нас не коснулась "цивилизация". Наблюдая за воздействием человека на окружающую среду, поневоле убеждаешься в том, что необходимо в корне менять представление населения о природе. Ведь настоящее и будущее природы в большей степени определяется человеком. В свою очередь, действия, которые предпринимает человек, определяются его образованием. Поэтому необходимость экологического образования и формирования экологического мировоззрения у человека не вызывает сомнения.
В сложившейся ситуации работа по экологическому воспитанию и образованию обучающихся я вижу в реализации следующих направлений:
- дополнение базового образования дополнительными формами обучения;
- вовлечение обучающихся в разнообразные виды деятельности;
- использование взаимосвязи классно -урочных, внеклассных и внешкольных форм работы;
- учет местной специфики сельских школ при организации учебно-исследовательской деятельности.
Гильмуллина Альфида
 
Сообщения: 6
Зарегистрирован: 29 ноя 2017, 15:19

Пред.След.

Вернуться в Экологическое воспитание на уроках родного языка и литературы

Кто сейчас на конференции

Сейчас этот форум просматривают: нет зарегистрированных пользователей и гости: 2

cron